Eğitimde Özelleştirmeyi Hızlandıran Temel Liseler Kapatılmalı, Veliler Çocuklarını Bu Liselere Göndermemelidir!
Türkiye’de özellikle AKP’nin tek başına iktidar olduğu son 13 yıl içinde, eğitim biliminin en temel ilkelerine açıkça meydan okunmuş, halkın ihtiyaçları göz ardı edilerek eğitimin en temel sorunları çözülmek bir yana daha da artmıştır. Türkiye’de eğitim sisteminin hem içerik, hem de örgütsel işleyiş açıdan “işletmeci” bir mantıkla ele alınması, devlet okullarının kendi kaderine terk edilirken, kamu kaynaklarının bizzat MEB eliyle özel okullara aktarılmasını gündeme getirmiştir.
AKP iktidarı döneminde sayıları iki kat artan dershaneler, “paralel ile mücadele” adı altında kapatılıp özel okula dönüştürülmek istenirken, bu durumu fırsata çevirmek isteyen MEB, “Temel Lise” adı altında yeni tür özel liseler oluşturmaya başlamıştır. Dershanelerin kapatılması ile ilgili kanunun Anayasa Mahkemesi tarafından iptal edilmesi de MEB’i durdurmamış ve temel liselerin faaliyetlerine devam edeceği açıklanmıştır.
Çoğu dershaneden dönüşen, ara katlarda, iş hanlarında açılan ve bir okulda olması gereken en temel özelliklerin bile aranmadığı temel liseler, bir taraftan ortaöğretim programını uygularken, diğer taraftan öğrencileri üniversite sınavına hazırlayacak şekilde yapılandırılmıştır. MEB’in bu adımı, lise eğitiminin içinin boşaltılarak hızla özelleşmesi ve tamamen üniversite sınavına endeksli hale getirilmesi anlamına gelmektedir.
Temel Lise adı altında öğrenim verecek ve öğrencileri üniversite sınavına da hazırlayacak olan özel liselerin ücretleri şimdiden dershanelerin üç katını bulmuştur. Bazı temel lise reklamlarında “okul + dershane + test merkezi” gibi ifadeler kullanarak, lise eğitiminin nasıl içinin boşaltılmak istendiğini ipuçlarını vermektedir.
Geçtiğimiz yıldan itibaren devlet liselerinde 11. ve 12 sınıfta okuyan çok sayıda öğrenci sınav kaygısı ile kaydını temel liselere aldırmış, aileler on binlerce lira mali borcun altına girmek zorunda bırakılmıştır. Devlet liselerinden temel liselere kaçısın engellenmesi için devlet liselerinin de dershanecilik faaliyetleri yapmaya başlamış olması düşündürücüdür. Özellikle yüksek puanla öğrenci alan okullar, öğrenci kaçışını önlemek için öğrencilerine yönelik sınavlara hazırlama kursları açmaya ve hatta velilerden para toplayarak özel öğretmen kiralamaya bile başlamışlardır.
Her ne kadar bu kurumların adı “Temel Lise” olsa da, pratikte yine dershanecilik faaliyeti yapılacak, hafta sonları ayrıca mezun öğrencilere yönelik dershane faaliyetleri yürütülecektir. Yapıları itibariyle temel liselerde lise müfredatının büyük ölçüde göstermelik olarak uygulanacağı, asıl amacın öğrencileri sınavlara hazırlamak olduğu açıktır. MEB, bu uygulamada ısrar ederek, zaten sorunlu olan lise eğitiminin niteliğin daha da düşmesine neden olmakta, eğitim sistemini tamamen çökertmek için bütün gücüyle çalışmaktadır.
MEB, 2015-2016 eğitim öğretim yılında aralarında temel liselerin de olduğu özel liselere gidecek her öğrenci başına “3 bin 220 TL” eğitim teşviki verileceğini açıklamıştır. Dershaneden dönüşen temel liseler ile özel okullar arasındaki rekabet öğrencileri ve velileri şimdiden mağdur etmeye başlamış, MEB’in yanlış politikaları sonucunda özellikle 12. sınıf öğrencileri YGS ve LYS’ye daha rahat hazırlanabilmek için temel liselere yönelmiştir. MEB’in anlamsız inadının bedelini yine öğrenci ve veliler ödemek zorunda bırakılmaktadır. 2015-2016 eğitim öğretim yılında lise son sınıflar fiilen üniversite hazırlık sınıfına dönüşürken temel liselerin son sınıfına kayıt fiyatları 15-25 bin TL arasındadır.
Temel lise uygulamasının bir diğer olumsuz sonucu, devlet okullarının öğrencilerin kaçışını önlemek için fiilen dershanecilik faaliyeti yapar hale getirilmesidir. Bazı okullarda okul yöneticileri öğrencilere, temel liselerin yaptığı gibi yasal programı kâğıt üzerinde yapıp, öğrencileri sınava hazırlayan bir eğitim verilmesini bile teklif edebilmiştir. Öğrencilerin özellikle sınava girecekleri yıl kayıtlarını her biri “özel ticari işletme” statüsünde olan temel liselere aldırmaları, devlet okullarındaki öğretmenlerin daha başarısız olduğu algısı yaratmakta, sınav başarısı temel liselere, olası başarısızlıklar ise devlet liselerine fatura edilmek istenmektedir. Öğrencilerin temel liselere yoğun şekilde yöneliminin sürmesi durumunda önümüzdeki eğitim-öğretim yılında çok sayıda branş öğretmeninin norm kadro fazlası haline düşmesi ve bu durumun yeni mağduriyetler yaratması kaçınılmaz görünmektedir.
Eğitim Sen olarak yıllardır kamu kaynaklarının devlet okullarına aktarılması ve okulların ihtiyacı kadar ödenek alması için yürüttüğümüz mücadelede öğrenci ve velilerimizin de bizimle aynı kaygıları taşıdıklarını biliyoruz. Bu noktada velilerimize çağrımız MEB’in “Temel Lise” tuzağına düşmemeleri, lise eğitiminin niteliğini daha da bozacak olan bu kurumlara çocuklarını göndermemeleridir. Eğitimin kamusal niteliğini arttırılmadan, kamu kaynaklarının özel okullar için değil, devlet okulları için kullanılması sağlanmadan, sağlıklı bir eğitim sistemi oluşturmak mümkün değildir.
MEB, eğitimin zaten sorunlu olan kamusal niteliğini tamamen ortadan kaldırmaya çalışmakta, öğrenci ve velileri açıkça özel okullara yönlendirmektedir. Devlet okulları acil ödenek beklerken, halktan toplanan vergilerle oluşan kamu kaynaklarının özel okullara aktarılması kabul edilemez. İktidarın asıl niyeti öğrencileri dershanelerden kurtarmak değil, bu bahaneyle kamusal eğitimi tasfiye edip, eğitimi tamamen piyasa ilişkileri içine çekmek, kamu kaynaklarını özel okullara aktarmak ve kamusal eğitimi tasfiye etmektir. Bu nedenle kamusal eğitimin önündeki en büyük engellerden birisi olan temel liseler derhal kapatılmalı, kamusal eğitimi güçlendiren adımlar atılmalıdır.
Eğitim Sen, temel lise ya da özel okul tartışmalarını, yıllardır uygulandığı gibi, kamusal kaynakların eğitimin ticarileştirilmesi ve her geçen gün daha fazla oranda piyasalaştırılması olarak görmekte ve değerlendirmektedir. Yapılması gereken, halkın ödediği vergilerden oluşan kamu kaynaklarının devlet okullarına aktarılması, eğitime yeterli bütçe, okullara ihtiyacı kadar ödenek ayrılmasıdır. Bu konudaki öğrenci ve velilerimizle birlikte her platformda birlikte mücadele etmeye hazır olduğumuzun bilinmesini istiyoruz.
Nitelikli bir eğitim sistemi oluşturmak için, tek başına eğitim sisteminin kamusal nitelikli olması ve kamu kaynakları tarafından finanse edilmesi elbette yeterli değildir. Kamu tarafından herkese eşit ve parasız olarak sunulması gereken eğitimin laik, bilimsel ve demokratik bir içerikte olması, kamusal, nitelikli bir eğitim sisteminin oluşturulması açısından zorunludur. Bu anlamda Eğitim Sen’in yıllardır savunduğu ve eğitim hakkının temel ayaklarını oluşturan kamusal, bilimsel, demokratik, laik ve anadilinde eğitim talebimiz deki ısrarımız ve mücadelemiz kararlılıkla sürecektir.
