Üniversiteye girişte ilk aşama olan Yükseköğretime Geçiş Sınavı (YGS), 13 Mart 2016 Pazar günü yapılacak. 2 milyon 178 bin 563 adayın katılacağı sınav, 173 il/ilçe sınav merkezinde gerçekleştirilecek. Bu hafta sonu girilecek sınavla, adayların ve ailelerinin üniversite sınav maratonu başlamış olacak.

Eğitim Sen Genel Başkanı Kamuran Karaca, YGS öncesi Adana’da basın toplantısı düzenleyerek, eğitimde olanakların ve olanaksızlıkların başarıyı nasıl etkilediğini ve eğitimde uygulanan politikaların sorumluluğu hakkında bilgi verdi. Kamuran Karaca’nın yaptığı açıklama şöyle: 

2015 YGS Ve LYS Sonuçları Umut Vermiyor! 

YGS’de Anadolu Liselerinde Soru Çözme Ortalama Sonuçları

-Temel matematik alanından “3” ile “10” arasında bulunan lise sayısı 731, fen bilimleri alanında ise 953’tür.

LYS’ de Anadolu Liselerinde Soru Çözme Ortalama Sonuçları

-Geometri dersinden “0” ile “2” aralığında 204, fizik dersinde ise 21 lise bulunmaktadır.

Diğer Liseler YGS’ de Soru Çözme Ortalama Sonuçları

-Temel matematik alanından “0” ile “1” aralığında 1931,“2” ile “5” arasında ise 2343 lise bulunmaktadır. Toplamda 4274 lisenin soru çözme ortalaması 5’in altındadır.

-Fen bilimleri alanından “0” ile “1” aralığında 1606, “2” ile “5” arasında ise 2799 lise bulunmaktadır. Toplamda 4405 lisenin soru çözme ortalaması 5’in altındadır.

2015 YGS ve LYS sonuçları ÖSYM tarafından genel sıralama biçiminde yayımlandı. Bu listelerden yola çıkarak ARGE araştırmaları yapıldı. liseler türlerine göre tasnif edilerek bir sıralama gerçekleştirildi. Rapora dönüştürüldü. Bu çalışma liselere ilişkin sıralamalar, soru çözme ortalamaları ile YGS ve LYS puanları üzerinden hazırlanmıştır. Liste sıralamasında yer alan 141 fen lisesi ile 1450 Anadolu lisesi YGS ve LYS sonuçları, değişik türdeki 4811 lise ise YGS soru çözme ve puan üstünlüğü hesaplamaları üzerinden sıralanmıştır.

İncelemeye alınan liselerin dökümü; fen 141, Anadolu, 1450, sosyal bilimler 27, son sınıfları genel lise olup Anadolu lisesine dönüşen 1447 lise. Anadolu imam hatip 168, Anadolu öğretmen 296, imam hatip 482, Anadolu sağlık 307, Anadolu denizcilik 26, Anadolu iletişim 10, güzel sanatlar 69, endüstri meslek 534, kız meslek 544, çok programlı 203, Anadolu turizm ve otelcilik 113, ticaret meslek 398, diğer 186 toplam 6402 lise.

Yapılan çalışmaya atıfta bulunarak genel duruma ayna tutmayı amaçlayan bir değerlendirme ve analiz çalışması hazırlamayı gerekli gördük. Çıkan bulguların sorunlara daha reel, somut ve sağlam zemini olan çözümler üretilmesine katkı sunmasını bekliyoruz.    

Raporu Yorumlama, Tartışma ve Sonuç

Yapılan çalışmaya iller ve bölgeler bazında bakıldığında Doğu, Güneydoğu Anadolu Bölgesi ve bu bölgelerde bulunan birkaç ilin okulları dışında kalan okullar listelerin alt sıralarında yer almaktadır. Akdeniz, Karadeniz ve İç Anadolu’nun birkaç ilini dışarıda tuttuğumuzda aynı olumsuz tablo ile karşılaşmaktayız.

Anadolu imam hatip, imam hatip, Anadolu teknik meslek ile meslek liselerinin hem soru çözme ortalamaları hem de YGS puan ortalamaları tam bir başarısızlık göstergesi. Kuşkusuz ortaya çıkan bu olumsuz tabloyu sadece 14 yıllık AKP hükümetlerine fatura etmek doğru olmaz. Ancak 14 yıl gibi uzun bir sürede tek başına iktidarda bulunmuş bir siyasal partinin eğitimde devraldığı ve başarısız olduğunu iddia ettiği eski tabloyu başarılı bir boyuta taşımakta yetersiz kaldığını da belirtmek gerekmektedir. Fen liseleri ile Anadolu liselerini YGS ve LYS soru çözme/puan ortalamaları üzerinden incelediğimizde;

Fen Liseleri

141 fen lisesinin ilk 50 sırasında Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nden YGS’de 6, LYS’de 5 fen lisesi, diğer bölgelerden ise 44 fen lisesi bulunmaktadır. Fen Liseleri arasında YGS’de 40 sorunun soru çözme ve puan ortalaması en yüksek olan okulu İstanbul Atatürk Lisesi, en düşük orana sahip olan lise ise Hakkâri Fen Lisesi’dir. İstanbul Atatürk Fen Lisesi’nin YGS’nin dört alanından soru çözme ortalaması 31,44 altı puan türünde puan ortalaması ise 432,181’dir. Hakkâri Fen Lisesi’nin YGS’nin dört alanından soru çözme ortalaması 14,50 altı puan türünden puan ortalaması ise 252,795’dir.

Fen liselerinde YGS’de ilk 10’da yer alan liseler, İstanbul Atatürk, İzmir, Ankara, Aydın, Kayseri, Denizli Erbakır, Bursa Tofaş, Antalya Yusuf Ziya Öner, Adana, Eskişehir Fatih Fen Lisesi. LYS’de, İzmir, Ankara, İstanbul Atatürk, Aydın, İzmir İnci Öner Tırnaklı, Kayseri, Adana, Denizli Erbakır, Balıkkesir T.C. Ziraat Bankası, Eskişehir Fatih Fen Lisesi.

141 fen lisesinin YGS’de soru çözme ortalaması 22,97 altı puan türünden puan ortalaması ise 342,488’dir. YGS sonuçlarına göre 10 sırada yer alan fen lisesinin bulunduğu iller İstanbul, İzmir, Ankara, Aydın, Kayseri, Denizli, Bursa, Antalya, Adana ve Eskişehir’dir. Son 10 sırada bulunan fen liselerinin bulunduğu iller ise Samsun, Afyon, Rize, Tunceli, Urfa, Tokat, Iğdır, Ardahan, Şırnak ve Hakkâri’dir.

LYS 1.2.3 ve 4’te İzmir Fen Lisesi dört alanda 24.41 soru çözme ve 412.166’lık üç puan türü (MF 1.2.3.4/TM 1.2.3/TS 1,2)  ortalaması ile ilk sırada yer almaktadır. Son sırada ise LYS 4 hariç üç alanda yer alan sorulara yönelik 11.34’lük soru çözme, iki puan türünde (MF1.2.3.4/TM 1.2.3) 241.928 ortalaması ile son sırada yer almaktadır. 

Anadolu Liseleri

YGS’de incelenen Anadolu lise sayısı 1450’dir. Bu liselerin ilk 100 sırasında Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nden 2, diğer bölgelerden 98 lise bulunmaktadır. YGS listesinin ilk sırasında İstanbul Lisesi yer almaktadır. İstanbul Lisesi’nin YGS’nin dört alanından soru çözme ortalaması 35,20, altı puan türünden ortalaması ise 409.119’dur. Son sırada 5.96 soru çözme, 168.636 altı puan türü ortalaması ile Ağrı Cemal Kaya Anadolu Lisesi gelmektedir. YGS listesinin ilk 10 sırasında yer alan okullar İstanbul, Ankara ve Kayseri’de bulunmaktadır. listenin son sırasında yer alan 10 okul ise Uşak, Afyon, Urfa, Edirne, Isparta, Hakkâri ve Ağrı illerinde bulunmaktadır.

Anadolu liselerinde YGS’de ilk 10’da yer alan liseler, İstanbul, İstanbul Kabataş Erkek, Ankara Atatürk, İstanbul H. Avni Sözen, İstanbul Cağaloğlu, Ankara Gazi, İstanbul Kadıköy, İstanbul Galatasaray, İstanbul Beşiktaş Sakıp Sabancı, Kayseri Nuh Mehmet Küçükkale Anadolu Lisesi. LYS’de, İstanbul Kabataş Erkek, İstanbul Galatasaray, İstanbul Lisesi, İstanbul H. Avni Sözen, Ankara Atatürk, İstanbul Kadıköy, Ankara Gazi, İstanbul Cağaloğlu, İstanbul Beşiktaş Sakıp Sabancı, Ankara Atatürk Lisesi.

LYS listesinde incelenen 1429 Anadolu lisesinin ilk 100 sırasında Doğu ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nden 3 diğer bölgelerden 97 lise bulunmaktadır. Bu kategoride ilk sırada 23.14 soru çözme, 395.847 puan türü ortalaması ile İstanbul Beşiktaş Kabataş Lisesi yer almaktadır. LYS listelerinin son sırasında ise 6.055 soru çözme, 186.307 puan türleri ortalaması ile Kırıkkale Doğan Gürbüztürk Anadolu Lisesi gelmektedir. LYS’nin ilk 10 sırasında yer alan liseler İzmir, Ankara, İstanbul, Kayseri, Adana, Denizli Balıkesir ve Eskişehir illerinde bulunmaktadır. Son sırada yer alan 10 lise Manisa, Uşak, Hakkari, Bingöl, Kırıkkale, Isparta, Edirne illerinde bulunmaktadır. 

Diğer Liseler

Bazı liselerin en yüksek soru çözme ve puan türü ortalamalarını gösteren tablo 1

Bazı liselerin en düşük soru çözme ve puan türünü gösteren tablo 2

Tabloya alınmayan meslek liselerinde de durum yukarıda tablolarda yer alan sonuçlardan farksız değildir. Maksimum ve minimum puan ortalamaları aynıdır. En alttakiler ile en üsttekiler arasındaki makas giderek açılmaktadır. Okullar, iller ve bölgeler arasındaki dengesizlik dezavantajlıların aleyhine gelişme göstermektedir. Farklılık aynı ilin ilçeleri ve il merkezindeki okullar arasında da çok belirginleşmiş bir görünüm sergilemektedir.

İncelemeye alınan toplam 6402 lisenin 1931 (%30.03) tanesinde %90’ı meslek liselerinde olmak üzere YGS’de girilen temel matematik sınavının soru çözüm ortalaması 1’in altındadır. Benzer durum fen bilimleri için söz konusudur. Fen bilimlerinde 6402 lisenin 1606 (%24.94) tanesinde soru çözüm ortalaması 1’in altındadır. 318 lisenin YGS puan ortalaması YGS’de 140 puandan 150 puana çekilen alt sınıra ulaşamamaktadır. Ağırlığı meslek liselerinden olmak üzere 3446 okulun YGS puan ortalaması 180 sınırının altındadır.

295 öğretmen lisesinin puan ortalaması 350,23 fen ve sosyal bilimler lisesinin puan ortalaması 300, 1207 Anadolu ve Anadolu sağlık meslek lisesinin puan ortalaması 250 puanın altında kalmıştır. Büyük bölümünü meslek liselerinin oluşturduğu 4058 okulun puan ortalaması ise 200 puanın altında kalmıştır.

Sokağa Çıkma Yasağı Uygulanan 6 İlçede Durum

2015 YGS ve LYS’nin soru çözme ile puan türlerine göre ortalamalarını gösteren sonuçlara sokağa çıkma yasakları uygulanan 6 ilçe (Sur, Nusaybin, Dargeçit, İdil, Silopi ve Cizre) açısından bakıldığında sonuçlar bu yıl yaşanacak YGS ve LYS’de bu ilçelerde okuyan öğrencilerin mağduriyeti daha yoğun yaşayacağını göstermektedir.

Haftalarca süren sokağa çıkma yasakları nedeniyle öğretmenlerin geri çağrıldığı, okulların tatil edilerek eğitime ara verilen Sur, Nusaybin, Dargeçit, Cizre, Silopi, İdil ilçelerinde yer alan 50 lisenin örneklem oluşturduğumuz 27 tanesinin YGS ve LYS sonuçlarını inceledik. 2015 sonuçlarına bakıldığında diğer bölgelerde yer alan liselere göre bu ilçelerde yer alan liselerin birkaç tanesi hariç başarı oranlarının genelde alt sıralarda olduğunu söyleyebiliriz.

Yasakların uygulandığı ilçelerin bazı okullarının YGS ve LYS soru çözüm ortalamaları ile puan ortalamalarını gösteren tablo 1

Listede yer alan 11 okul YGS ve LYS sonuçları yönünden incelenmiştir. YGS soru çözüm ortalamaları dört alandan sorulan 160 sorunun doğru ortalamaları üzerinden, LYS sonuçları on dersten sorulan 320 sorunun ortalamaları üzerinden hesaplanmıştır. Puanlar ise YGS’de 6, LYS’de 3 puan ortalaması üzerinden hesaplanmıştır.

Listede yer alan liselerin sıralamasında yer alan toplam sayılar.

Fen lisesi YGS ve LYS 141 okul

Anadolu liseleri YGS 1450, LYS 1429 okul.

YGS Soru çözme ve puan ortalamaları üzerinden bazı okul liselerin sıralama tablosu 2

YGS okul sıralamasını genel liseden Anadolu lisesine dönüşen ve 2015 YGS’ye genel lise öğrencisi olarak girenlerin okuduğu lise sayısı 1447.

İmam hatip lise sayısı 482, Anadolu imam hatip sayısı 168.

Çalışmada bu okulların sadece YGS soru çözüm ortalamaları ile 6 alanda okulların puanları baz alınmıştır. 27 lisenin 9 tanesinde temel matematik ortalaması 1’in altında, 7 tanesinde ise fen bilimleri alanının soru çözüm ortalaması 1’in altındadır.

YGS Soru çözme ve puan ortalamaları üzerinden örneklem alınan bazı liseleri sıralama tablosu 5

Yukarıda yer alan liseler, son sınıfları genel lise olup Anadolu lisesine dönüşen liseler ile meslek liselerinden oluşmaktadır.

Sokağa çıkma yasaklarının uygulandığı ilçelerde eğitimde başarısızlık durumuna neden olan birçok faktörden söz etmek mümkündür. Pek çok gerekçede ileri sürülebilir. Ancak 2016 YGS ve LYS’sinde yukarıda belirtilen nedenlere bağlı oluşacak kayıpların bu yıl sınavlara girecek öğrenciler açısından telafisi mümkün olmayan sonuçlar üretmeyeceğini kimse söyleyemez. Eğitim takviminin tam zamanlı uygulandığı dönemlerde bile başarılı olmakta oldukça zorlanan bu liselerde okuyan çocukların, Şubat ayı boyunca tedrici önlemlere dayalı sınava hazırlanma süresinde verilen bilgilerin oluşan açıkları kapatmaya yetmeyeceğini eğitimi idare edenlere ve sorumluluk sahibi tüm kesimlere bir defa daha hatırlatmakta yarar görüyoruz.

Bu sınavlar sürecinde bütün zorluklara rağmen bireysel başarılar görülebilir. Ancak bu durum oluşan genel başarısızlık sorununu çözmeye yetmeyecektir. Zaten önümüzde zamanda kalmamıştır. 13 Mart 2016’da yapılacak YGS’ye az bir zaman kalmıştır.  Bazı ilçelerde halen yasaklar, yasağın kalktığı ilçelerde ise çatışmaların yarattığı yıkım, tahribat ve gerilim sürmektedir. Yaşanmakta olan şiddet iklimini bitirmeye karar vermek toplumun ve çocuklarımızın gelecekte daha boyutlanmış, çözmekte zorlanılacak sorunlar yaşanmaması için gereklidir.

Sonuç olarak,

Sonuçlar özellikle meslek liselerinde Sayın Bakan’ın Plan ve Bütçe Komisyonu’nda MEB Bütçesi görüşülürken ifade ettiği “mesleki ortaöğretimde sessiz devrim” yaklaşımını doğrulamıyor. Sonuçlara iller, bölgeler ve okullar bazında bakıldığında ortaya çıkan tablo ülkenin eğitim sisteminin açmazlar içinde oluğunu, müfredatın yerellik ve nitelik boyutunun yetersizliğini, güncel ihtiyaçları karşılamaya yetmediğini ortaya koymaktadır.“sessiz devrimden” bahsetmek bir yana eğitim sisteminin bulunduğu yerden bir üst aşamaya geçtiğinden bile bahsetmek olanaklı görünmemektedir. Temel matematik ve fen bilimleri sonuçlarına dayanan analizin eşit ağırlık ve sözel öğrenci tercihlerini de kapsıyor olması bir dezavantaj gibi görülebilir. Ancak her iki alanın temel bilimler alanı olmasının yarattığı önemden kaynaklı bütün liselerde yarattığı etki değerlendirmesini görmezden gelmemek gerektiğinden hareketle çıkan bulgular ele alınıp değerlendirilmelidir.

Yapılan analizlerin değerlendirilmesinden elde ettiğimiz sonuçlara baktığımızda eğitim sisteminin var olan sorunlarına yeni sorunlar eklenerek sürmekte olduğunu söyleyebiliriz. Genelde tüm ortaöğretim kurumlarında özelde meslek liselerindeki niceliksel artışa rağmen niteliksel yönden kat edilmesi gereken çok uzun bir yol olduğunu belirtmeliyiz. Bu nedenle “görünen köy kılavuz istemez” özdeyişinde olduğu gibi yapılanları abartmadan bütün yönleriyle topluma sunmak gerekir. Öğrenci sayısını artırmak için öğrencileri meslek liselerine doldurmak yerine bu liselerde uygulanan programların içeriğini doldurmak daha akılcı bir uygulama olacaktır. Mezuniyet diploması alanların gerçek anlamda uzmanlaşmış meslek erbabı olacak şekilde eğitim alması, isteyenlerin kendi alanında yükseköğretim programlarına devam edebilmesi ancak nitelikli, demokratik ve bilimsel bir eğitim süreci ile mümkün olabilir.

Sınavlar süreçlerin geldiği aşamayı görmek bakımından önemli bir analiz yöntemidir. Maalesef çıkan sonuçlar geldiğimiz aşamanın başarılı olduğumuz sonucunu bize vermemektedir. Eğitime erişimde eşitsizlik ve adaletsizlik olgusu daha keskinleşmiş sonuçlar ortaya çıkarmaktadır. Yeterli ve gerekli önlem alınmazsa bazı toplum kesimleri için eğitim sürecine başlamak ve bu süreci sürdürmek “Kaf Dağı’nın ardında” bir umut olmaya devam edecektir.

Uygulanan eğitim politikaları ve sosyal politikalardan doğrudan etkilenen tüm öğrencilerimizetüm bu gerçekleri gören yerden başarılar diliyoruz.

Kaynak Bkz, ÖSYM Ortaöğretim Kurumlarına Göre 2015 ÖSYS Sonuçları Kitabı

YGS ve LYS 2015 Liseler Başarı Sıralama Listesi. Kamudan Haber Sitesi