İLİŞKİSEL İHTİYAÇLAR
İntegratif Psikoterapi, ilişkisel odaklı ve gelişimsel temelli en yeni psikoterapi okullarından biridir. İntegratif kelimesi psikoterapinin duyusal, davranışsal, bilişsel, ilişkisel, fizyolojik teori ve metotlarına, hem de psikoterapinin sonucunda KİŞİLİĞİN BÜTÜNLEŞMESİNE işaret eder (Erskine, 2017).
Kuramın kurucusu Richard Erskine samimi, gerçek, doyurucu ilişkiler için 8 ilişkisel ihtiyaç belirtmiştir. Kurduğumuz ilişkilerde bu ihtiyaçların karşılanması bizi ruhsal olarak sağlık kılar.
“Biz ilişkiye doğarız
Doğumdan ölüme ilişki içinde kırılırız,
İlişki içinde yıpranırız,
İlişki içinde vazgeçeriz,
Yine de hepimizi ilişki onarır.”
Arkadaşlarınızla, ailenizle ve partnerinizle gerçekten yakın ve samimi ilişkiler kurmak istiyorsanız bu 8 kategori üzerinde çalışmanızı öneririm. Kategoriler şöyle:
- Güvenlik ihtiyacı:
İlişkide güvenlik ihtiyacı, fiziksel bir yakınlık olması, aşağılamanın ve fiziksel şiddetin olmaması (Erskine, 2015).
Güven duygusu hayatımızın ilk yılında anneyle kurulan ilişkiyle başlar. Annesi tarafından beslenen, dokunulan, sevgi gören bir bebek insanlara güvenebileceğini öğrenir. Çocukluk döneminde yeterince ilgi ve sevgi göremeyen, terk edilen, bir kayıp yaşayan bir çocuk ise insanlara güvenmemeyi öğrenecektir.
Bir ilişki için en temel ihtiyaç güvendir. Güven yoksa, o ilişki temeli sağlam olmayan bir bina gibi en ufak bir depremde yıkılmaya mahkumdur.
İlişkide olduğunuz kişinin fikirlerine, kişiliğine saygı duyun, onu dinleyin ve onu olduğu gibi kabul etmeye çalışın. Aşağılamayın. Şiddet göstermeyin. Size ihtiyacı olduğunda onun yanında olun.
- Onaylanma ihtiyacı:
Çocuğun duyguları, düşünceleri, fantezileri ve çeşitli ihtiyaçlarının onaylanması
(Erskine, 2015).
Hepimizin anlaşılmaya ve önemsenmeye ihtiyacı var. İlişkide olduğunuz kişinin anlattıklarına ve yaşadıklarına değer verin çünkü onun için bir anlam ifade ediyor. Onu anlamaya istekli olun. Bir problem yaşandığında haklı haksız bulmak ya da onun problemli olduğunu düşünmek yerine o davranışı yapmasının önemli bir sebebi ve anlamı olduğunu kabul ederek işe başlayın.
- Varlığını hissetme ihtiyacı:
Çocuğun koruma, destek ve rehberlik için güvenebileceği birinin mevcudiyetinin olması (Erskine, 2015). Sadece çocukların değil hepimizin bazen bizden daha güçlü, erdemli, olgun birinin etrafında olmaya ve ihtiyaç duyduğumuzda bizi korumasına ihtiyacımız var.
Bazen danışanlarımdan şu şözleri duyarım; ‘Varlığınızı bilmek güven veriyor’, ‘İyi ki varsınız’. Birilerinin bizi dinliyor olması, önemsemesi ve yardım etme isteği bizi rahatlatır ve umut verir.
İlişkide olduğunuz kişiye varlığınızla güç verin.
- Deneyimleri paylaşma ihtiyacı:
Birlikte oynama ve öğrenme gibi paylaşılmış deneyimlere sahip olma (Erskine, 2015).
Ne zaman ki bir kişiyle ortak deneyim paylaşırız, işte o noktada o kişiyle yakınlaşmaya başlarız. Ortak zevkleri, hobileri paylaşan kişiler arasında daha samimi ilişkilerin kurulması bu yüzdendir.
Bir travmayı birlikte yaşayan kişiler arasında, yaşanan duygu yoğunluğundan dolayı güçlü bir bağ kurulur.
İlişkide olduğunuz kişi ile ortak deneyimlerinizi arttırın. Ortak keyif aldığınız bir hobiye birlikte zaman ayırarak yatırım yapın. Acıyı ve hüznü de paylaşın.
- Kendini ifade etme ihtiyacı:
İlişki içinde kendini tanımlama (Erskine, 2015). İlişkilerdeki pek çok problem kendini yeterince ifade edememekten kaynaklanır. Pek çok zaman duygumuzu içe atar ve paylaşmayız. Karşımızdaki kişiyi kırmaktan korkarız. Halbuki net olmanın ve kendini ifade etmenin pek çok faydası vardır.
- Bu benim sevdiğim….
- Bu benim sevmediğim….
- Benim buna…..ihtiyacım var….
Yukardaki boşlukları doldurun ve onunla paylaşmaktan korkmayın. Kendinizi ifade edin. Açık ve net olun. Kendinizi tüm samimiyetinizle ifade etmeniz pek çok problemi büyütmeden çözecek.
- Etki yaratma ihtiyacı:
Etki yaratma diğerlerini etkileme, en azından bazı zamanlarda çocuğun istekleriyle ya da arzularıyla uyumlu cevap vermek (Erskine, 2015).
Hepimizin içinde bulunduğumuz ortamda etki yaratmaya ve fark edilmeye ihtiyacımız var. Ama pek çok zaman özellikle çocuklukta gerçek tepkilerimizi göstermemiz engellenir, buna izin verilmez. Çocukluk da ifade edilemeyen, bastırılan öfke, korku gibi duygular ilerleyen yaşamda kişinin yaşam kalitesini bozar ve ilişki problemlerine yol açar.
İlişkide olduğunuz kişinin hayallerini gerçekleştirmesi konusunda cesaretlendirmeye ve gerçek duygularını ifade etmesine, ‘HAYIR’ demesine izin verin. Bırakın öfkesini ifade etsin onu ciddiye alın, korkularını ifade etsin ona koruma sağlayın, üzüntüsünü ifade etsin ona şefkat gösterin, sevincini ifade etsin onunla paylaşın. Göreceksiniz ki yaptığınız bu duygusal uyumlanma sizi daha da yakınlaştıracak.
- İnsiyatif alma/ İlişkiyi karşı tarafın başlatma ihtiyacı:
Ötekinin teması başlatması (Erskine, 2015). İletişimi başlatma ve bir şeylerin olması için sorumluluk almak önemlidir. İlk hareketi sizin yaptığı, her şeyi sizin başlattığınız tüm ilişkiler, zaman içinde yetersiz bir hal alır.
Sürekli iletişimiz siz başlatıyorsanız, karşıdakinin başlatmasına izin vererek belki de uzun süredir ilk kez sorumluluk almayacaksınız.
8-Sevgiyi gösterme ihtiyacı:
Bakım verene minnettarlık ve sevgi ifadesi, bağ kurma ve sadakat göstergesi (Erskine, 2015).
Samimi bir ilişkide sevgiyi, şükranı ifade etmek, göstermek, paylaşmak bir ihtiyaçtır. İlişkide olduğunuz kişiye sözel ve sözel olmayan yollarla sevgisini ifade etmesine, paylaşmasına izin verin.
İlişkilerinizi gözden geçirin. Bu sekiz ihtiyacın kaçını gerçekten doyurabiliyorsunuz?
Bu ihtiyaçları doyurmanızı ne ya da neler engelliyor?
Geçmişten gelen aşamadığınız konular için mutlaka profesyonel destek alın. Göreceksiniz geçmişi anlamlandırmak, ifade etmek size iyi gelecek.
Samimi gerçek ilişkiler yaşadığınızda, yaşamdan daha fazla doyum alırız.
İntegratif psikoterapi de felsefesi sayıltımız “ruhsal olarak acıyı, karşılanmayan ilişkisel ihtiyaçlardan dolayı yaşarız. Sağlıklı ilişki bizi iyileştirir.”
İlişkisel ihtiyaçlarınızın karşılandığı, samimi, doyurucu ilişkiler yaşamanızı dilerim.
Hepinize selam ve sevgilerimle...
Elif AKAR
Uzm. Eğitimci &Psikoterapist
KAYNAKÇA:
ERSKINE, G. Richard, (2015) İlişkisel Örüntüler Terapötik Varoluş,“İntegratif Psikoterapisinin Kavramları ve Uygulamaları”,(Çev.Ed: Muzaffer Şahin), Ankara: Nobel.
ERSKINE, G. Richard; MOURSUND, P. Janet,; TRAUTMANN, L. Rebecca, (2015),Empatinin Ötesi “İlişki İçinde Bir Temas Terapisi”, (Çev.Ed: Muzaffer Şahin), Ankara: Nobel.
ESKİNE,G. Richard, (2017), Yaşam Kurguları, “Farkında Olunmayan İlişkisel Örüntülerin Transaksiyonel Analizi”, (Çev.Ed: Muzaffer Şahin) Ankara: Nobel.