İLKELERE AYKIRI, ANGARYA ÇALIŞMAYI DAYATAN VE MESLEK TANIMININ YAPILMADIĞI REHBERLİK YÖNETMELİĞİNE HAYIR!

10.11.2017 tarihinde resmi gazetede yayınlanan Rehberlik Hizmetleri Yönetmeliğinin en dikkat çekici ve kabul edilemez yönlerinden biri; ‘psikolojik danışman’ ifadesinin yönetmelikte hiç yer almamasıdır. ‘rehberlik öğretmeni’ gibi bir kavram ile hangi lisans programından mezun olduğu belli olmayan kişilerin bilimsel, uzmanlık ve profesyonellik gerektiren psikolojik danışma işini yapması ima edilmektedir. Ancak bu mümkün değildir. Çünkü rehberlik öğretmeninin tanımı ‘eğitim kurumlarındaki rehberlik servisleri ile rehberlik ve araştırma merkezlerindeki rehberlik hizmetlerini yürüten personeli’ şeklindedir. Yani bu personele kaynaklık edecek lisans programının ya da bölümün ne olacağı belirtilmemiştir. Halbuki yönetmelikte Çocuk gelişimi ve eğitimcisi, eğitim programcısı, ergoterapist, fizyoterapist, psikolog, psikometrist, sosyal çalışmacı tanımları yapılırken hangi lisans ya da lisans üstü programından mezun olduğu istisnasız belirtilmiştir.

Bu özellikle de 1 Kasım 2017 tarihinde resmi gazetede yayınlanarak yürürlüğe giren üç (Psikolojik Danışman, Okul Psikolojik Danışmanı, Kariyer Psikolojik Danışmanı) PDR alanıyla ilgili Ulusal Mesleki Standartların (ki okul psikolojik danışmanının kim olduğu net biçimde tanımlanmaktadır ve ‘psikolojik danışman ifadesi kullanılmıştır) kabul edildiğini de göz önüne aldığımızda oldukça dikkat çekicidir.

Bu durum şu anda ülkemizde 88 tane adı ‘Rehberlik ve Psikolojik Danışma’ olan lisans programı olduğunu ve bu programdan mezun olanların da okullarda yıllardır ‘rehber öğretmen’ kadro unvanı ile okul psikolojik danışmanı olarak çalıştığını; PDR anabilim dallarında onlarca lisans üstü program olduğunu göz önüne aldığımızda oldukça kasıtlı ve görmezden gelen, PDR mesleğini yok sayan bir tavır olarak değerlendirilmektedir.

• Bu aynı zamanda ‘rehberlik öğretmeni’ pozisyonunda herhangi bir lisans mezununun istihdam edileceği anlamına da gelmektedir.
• Ayrıca rehberlik ve psikolojik danışma işini yapacak kişinin hangi alandan mezun olduğunun belirlenmemiş olması Madde 5 in b bendindeki bilimsellik ilkesiyle de çelişmektedir.
• Üstelik daha önceki yönetmelikte de psikolojik danışman …rehberlik ve psikolojik danışma hizmetini veren üniversitelerin psikolojik danışma ve rehberlik ile eğitimde psikolojik hizmetler alanında lisans eğitimi almış personeli ifade eder şeklinde tanımlanmaktadır.

• Buna göre rehberlik öğretmeni olarak istihdam edilecek kişilerin hangi alan ve bölümden mezun olacakları net biçimde belirtilmediğinden bu kişilerin yapacağı belirtilen ve uzmanlık bilgi ve becerisi gerektiren psikolojik ölçme araçlarının uygulanması ve değerlendirilmesi (Madde 10 da tanımlanan faaliyetler), bireysel ve grupla psikolojik danışma yapma (Madde 3, J bendi), psiko-sosyal koruma, önleme ve krize müdahale (Madde 12), danışmanlık tedbiri uygulamaları (Madde 13) gibi faaliyetleri yürütmek için gerekli yeterliklerin belirsiz oluşu yasal ve mesleki anlamda aykırılıklar taşımaktadır. 

• Yönetmeliğin rehberlik öğretmeninin görevlerinde yer alan ‘içeriğini gizli tutarak görüşülecek öğrencinin adını ve görüşme saatini kurum idaresine bildirir’ ifadesi gizlilik ilkesine aykırıdır.

Yönetmeliğin;  

• N BENDİN de yer alan: ‘Evde ve hastanede eğitim kararı verilmiş öğrenciye rehberlik hizmeti sunma’ nın ne zaman, nasıl ve hangi çerçevede yapılacağı belirsiz olduğu gibi psikolojik danışmanın okuldaki görevlerinin aksamasına da neden olabilir.
• P BENDİN de yer alan:‘…Komisyonla öğrenci alan eğitim kurumlarının kayıt döneminde görev alır’ maddesi psikolojik danışmanın görevleri dışında olan sekreterlik işleriyle meşgul olması, psikolojik danışma mesleğine yönelik algıyı olumsuz yönde etkileyecek ve asıl görevlerin yapılmasına engel oluşturacaktır. O yüzden kabul edilemezdir.
• FF BENDİN de yer alan: ‘sınavlarda görev alabilir; belleticilik ve nöbet görevi yapar’ maddesi hizmet ilkeleri ile çelişmektedir. Psikolojik danışman ve öğrenci arasında olması gereken empati, saygı, kabul, içtenlik gibi terapötik koşulların sağlanmasını engelleyici, danışman ile öğrenciyi ‘yardım ilişkisi’ dışında başka bir ilişki bağlamına yerleştiren ve etik ilkelere aykırı bir maddedir. Ve kabul edilemezdir.

Sonuç olarak, bu yönetmelikte yer alan bazı maddelerin birbiriyle çeliştiği, Anayasaya, kanun ve yönetmeliklere aykırı olduğu görülmektedir. Yönetmelikte yer alan ‘nöbet tutma”, “sınav görevi”, “okul yönetimi tarafından verilen ve PDR alanına uygun olmayan ek görevleri yapma” gibi maddeler kabul edilemezdir. Daha önceki yönetmelikte yer alan “Verilemeyecek Görevler” başlığı altındaki maddelerin kaldırılmış olması da psikolojik danışmanların asıl görevleri olan öğrenciye doğrudan ve dolaylı hizmetleri vermesini engellemekte, öğrenciyle belirli ilke ve tekniklere dayalı olarak gerçekleştirilebilecek yardım ilişkisinin doğasına aykırılık taşımaktadır.

Bizler PDR derneği üyeleri, psikolojik danışmanlar ve akademisyenler olarak öncelikle tanımlardaki rehberlik öğretmeninin kaldırılarak yerine psikolojik danışman ifadesinin kullanılmasını ve söz konusu yönetmeliğin yeniden düzenlemesini istiyoruz. Nöbet tutma, derse girme ve kayıt görevi gibi işimiz olmayan görevleri üstlenerek bizlere psikolojik yardım için gelen öğrencileri ‘nöbetteyim’, ‘dersteyim’, ‘kayıt yapıyorum’ diyerek geri çevirmek istemiyoruz. Bilimsel, uzmanlık ve profesyonellik gerektiren titiz bir eğitimden sonra işimizi aynı titizlikle yapmaya devam etmek, psikolojik yardım becerileri ve etik ilkeler açısından son derece özen isteyen mesleğimizi yapmak istiyoruz. Karşımızdaki kişiyi yansız, empatik ve saygı ile dinleyerek bilimsel bilgiler ışığında yardım etmemizi sağlayan mesleğimizi hangi alandan mezun olduğu belli olmayan özel bir eğitimden geçmemiş, ehliyetsiz ve yetkisiz kişilere bırakmak istemiyoruz.

Değerli yönetici, öğretmen ve veliler, öğrencilerde hem eğitsel, hem de kişisel ve sosyal açıdan istenen, olumlu yönde değişimleri yapmayı ancak birlikte gerçekleştirebiliriz. Okullarda PDR servisinin her zaman sağladığı yardımı çocuğun elinden aldığınızda inanın önemli sac ayaklarından birini de almış olacaksınız., cinsel, duygusal ve fiziksel şiddete uğrayan öğrencilerinizin bunu anlatacağı, çözüm arayacağı kişiyi ihtiyacı olduğunda bulamaması sınıfta dersi dinleyemeyen, içe kapanan ya da saldırganlık gösteren öğrenciler anlamına geleceğinden sizin de işinizi zorlaştıracak ve bilimsel ve insanca bir eğitim alma ortamına ciddi zararlar verecektir. Eğitim bir işbirliği işidir. Ve bu işbirliğinde öğrencilerin kişisel, eğitsel ve mesleki gelişimlerini hedefleyen psikolojik danışmanların rolü yadsınamazdır.     

Son olarak, diğer sivil toplum örgütleri (eğitim sendikaları) ile işbirliği içinde ya da dernek adına yönetmelikteki kabul edilemez maddelerin iptali yönünde hukuksal sürecin mutlaka işletileceğini belirtir saygılar sunarız.

TÜRK PDR-DER ADANA ŞUBESİ

Prof. Dr. MERAL ATICI

Şube Başkanı

EĞİTİM SEN ADANA ŞUBE                                   EĞİTİM İŞ ADANA 1 NOLU ŞUBE

Seçil SÖNMEZ                                                  Reha ERTEKİN

Şube Başkanı                                                     Şube Başkanı