· Milli Eğitim Bakanlığı Öğretmen Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliğinin Geçici 3 üncü maddesi uyarınca bu yıl 12 yıllık çalışma süresini doldurduğu için rotasyona tabi tutulacak öğretmenlerden, ara sınıflarını okutan sınıf öğretmenlerinin durumu ne olacak?

Milli Eğitim Bakanlığı Öğretmen Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliğinin ‘Öğretmenlerin aynı eğitim kurumunda azami çalışma süresi` başlıklı 48/9 uncu maddesinde; "Birleştirilmiş sınıf uygulaması yapılan eğitim kurumlarında görev yapanlar hariç olmak üzere alanı sınıf öğretmeni olan öğretmenlerden ara sınıflarda görev yapmakta iken aynı eğitim kurumunda 8 yıllık görev süresini dolduranların başka eğitim kurumuna atamaları, aynı sınıf ve şubeyle devam etmeleri şartıyla 4 üncü sınıfı okuttukları ders yılının sona erdiği tarih itibarıyla yapılır." hükmüne yer verilmiştir. Dolayısıyla 12 yıllık çalışma süresini doldurmuş ancak ara sınıfları okutan öğretmenlerin bu yıl rotasyona tabi tutulmayacak, 4 üncü sınıfı okuttukları ders yılının sona erdiği tarih itibarıyla rotasyona tabi tutulacağı görülmektedir.

· İşyeri sendika temsilcisi, sendika işyeri temsilcisi, ilçe veya il temsilcisi ile şube yöneticileri rotasyona tabi tutulabilir mi?

4688 sayılı Kamu Görevlileri Sendikaları Yasasının Sendika üyelerinin ve yöneticilerinin güvenceleri başlıklı (değişik) 18. maddesinin 2. fıkrasında "Kamu işvereni, işyeri sendika temsilcisi ile sendika ve sendika şube yöneticilerinin işyerini sebebini açık ve kesin şekilde belirtmedikçe değiştiremez" hükmüne yer verilmiştir. İşyeri sendika temsilcileri ile sendika ve sendika şube yöneticilerinin güvencelerinden biri de, haklı bir sebep olmadıkça görev yerlerinin değiştirilemeyecek olmasıdır.  

25.11.1992 gün ve 3847 sayılı Yasayla onaylanıp, 11.12.1992 gün ve 21432 sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren "Sendika Özgürlüğüne ve Örgütlenme Hakkının Korunmasına İlişkin 87 Sayılı İLO (Uluslararası Çalışma Örgütü) Sözleşmesi" nin 3/1. maddesinde "Çalışanların ve işverenlerin örgütleri; tüzük ve iç yönetmeliklerini düzenlemek, temsilcilerini serbestçe seçmek, yönetim ve etkinliklerini düzenlemek ve iş programlarını belirlemek hakkına sahiptirler", sözleşmenin 3/2. maddesinde de "Kamu makamları, bu hakkı sınırlayacak veya bu hakkın yasaya uygun şekilde kullanılmasına engel olacak nitelikte her türlü müdahaleden sakınmalıdırlar" hükümlerine yer verilmiştir. Yine, 25.11.1992 gün ve 3848 sayılı Yasayla onaylanıp, 11.12.1992 gün ve 21432 (mükerrer) sayılı Resmi Gazetede yayımlanarak yürürlüğe giren "Kamu Hizmetinde Örgütlenme Hakkının Korunmasına ve İstihdam Koşullarının Belirlenmesi Yöntemlerine İlişkin 151 Sayılı İLO (Uluslararası Çalışma Örgütü) Sözleşmesi" nin 5/2. maddesinde, "Kamu görevlileri örgütleri kuruluş, işleyiş veya yönetimlerinde kamu makamlarının her türlü müdahalesine karşı yeterli korumadan yararlanacaklardır" hükmüne yer verilmiştir. 

Anayasanın (değişik) 90. maddesi uyarınca, usulüne göre onaylanarak yürürlüğe giren temel hak ve özgürlüklere ilişkin uluslararası sözleşme hükümleri ile yasaların aynı konuda farklı hükümler içermesi durumunda uluslararası sözleşme hükümleri esas alınacaktır. Yasalardan bile önce uygulanacak uluslararası sözleşme hükümleri, doğal olarak yönetmelik ve yer değiştirme kılavuzlarından önce uygulanmalıdır. Rotasyon adı altında sendika şube yöneticilerinin görev yerlerinin değiştirilmesi durumunda 4688 sayılı Yasanın 18. maddesi, 151 sayılı İLO Sözleşmesinin 5/2. maddesi ile 87 sayılı İLO Sözleşmesinin 3/1 ve 2. maddeleri ihlal edilmiş olacaktır.

Konuyla ilgili hukuksal görüşümüz budur. Ancak zorunlu hizmet yükümlülüğü kapsamında görev yeri değiştirilen şube yöneticilerimiz adına açtığımız davaların aleyhimize sonuçlandığını belirtmek isteriz. Dolayısıyla rotasyon nedeniyle açacağımız davalarda da benzeri bir sonuçla karşılaşmamız olasıdır.

· Rotasyon, aynı işyerinde kesintili olarak çalışan öğretmenler için nasıl uygulanacak?

Yönetmelik hükmü çok açık olmamakla birlikte, Milli Eğitim Bakanlığınca yayımlanan il içi yer değiştirme duyurusunun (kılavuzunun) 15 inci maddesinde "Öğretmenler, il içi yer değişikliği başvurularında en çok 40 eğitim kurumu tercih edebilecektir. Yapılacak bu tercihlerde, Yönetmelikte öngörülen aynı eğitim kurumunda azami çalışma süresinin de göz önünde bulundurulması uygun olacaktır." Biçiminde bir hüküm yer almaktadır. Dolayısıyla Bakanlık, 8 yıllık (bu yıl için 12 yıllık) çalışma süresini hesaplarken kesintili de olsa bu süreleri birlikte hesaplayacak gibi gözükmektedir. Ancak Yönetmelikte bu konuda açık bir hüküm yer almadığından, duyurunun yönetmeliğe aykırı olduğunu düşünüyoruz. Yine de öğretmenlerimiz böyle bir sorunla karşılaşabileceklerini düşünmelidir.   

· Rotasyonun uygulanacağı ilçe grupları içerisinde öğretmenlerin branşı/alanına uygun kadro veya eğitim kurumu yok ise öğretmenler yine de rotasyona tabi tutulacak mı?

Tutulmaması gerekiyor. Milli Eğitim Bakanlığı Öğretmen Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliğinin ‘Öğretmenlerin aynı eğitim kurumunda azami çalışma süresi` başlıklı 48/10 uncu maddesinde; "Kadrolarının olduğu ilçe gruplarında bulunan eğitim kurumlarında alanlarında norm kadro açığı bulunmayan öğretmenlerin yer değiştirme işlemleri, aynı kapsamdaki bir sonraki atama dönemine kadar ertelenir." hükmüne yer verilmiştir. Dolayısıyla bu durumdaki öğretmenlerin yer değiştirme işlemleri, bir sonraki atama dönemine kadar ertelenecektir.

· Rotasyon uygulamasında özür durumları göz önünde bulundurulacak mı? 

Milli Eğitim Bakanlığı Öğretmen Atama ve Yer Değiştirme Yönetmeliğinin ‘Öğretmenlerin aynı eğitim kurumunda azami çalışma süresi` başlıklı 48 inci maddesinde buna ilişkin bir hüküm/düzenleme yer almamaktadır. Ancak özür grubuna ilişkin genel hükümler uyarınca özür durumlarının göz önünde bulundurulması gerektiğini söylemek yanlış olmayacaktır.